วัสดุกัมมันตรังสีเป็นวัตถุอันตรายประเภทหนึ่ง ซึ่งมีลักษณะแตกต่างจากวัตถุประเภทสารเคมีหรือวัสดุอันตรายประเภทอื่นคือไม่มีสี ไม่มีกลิ่น จึงไม่สามารถสังเกตเห็นได้ด้วยตา การตรวจสอบจำเป็นต้องใช้อุปกรณ์เฉพาะในการตรวจสอบ ดังนั้น จึงจำเป็นต้องมัสัญลักษณ์หรือป้ายเตือนติดไว้ที่ตัววัสดุกัมมันตรังสีหรือบริเวณที่มีการใช้งานวัสดุกัมมันตรังสี เพื่อป้องกันอันตรายที่เกิดขึ้นกับประชาชน โดยทั่วไปเราสามารถจำแนกป้ายเตือนทางรังสีตามลักษณะการใช้งานออกเป็น ดังนี้
- ป้ายเตือนที่ติดอยูกับวัสดุกัมมันตรังสี ป้ายเตือนดงกล่าวจะเป็นป้ายที่ติดอยู่กับวัสดุกัมมันตรังสีหรือเครื่องกำบังรังสีที่ใช้ป้องกันอันตรายจากรังสี ส่วนใหญ่จะมีคำเตือนว่า โปรดระวัง วัสดุกัมมันตรังสี เป็นภาษาอังกฤษ หรือภาษาท้องถิ่น ตามประเทศที่ผลิตวัสดุดังกล่าว โดยระบุชนิดของวัสดุกัมมันตรังสี ความรุนแรงหรือปริมาณของวัสดุกัมมันตรังสี และปีที่ทำการผลิตหรือทำการปรับเทียบความรุนแรงของวัสดุกัมมันตรังสี
- ป้ายเตือนบริเวณที่มีการใช้งานวัสดุกัมมันตรังสีและห้องปฏิบัติการทางรังสี ป้ายเตือนดังกล่าวเป็นป้ายเตือนให้ผู้ที่ปฏิบัติงานทราบว่าบริเวณดังกล่าวมีการใช้งานวัสดุกัมมันตรังสีหรือเครื่องกำเนิดรังสี หรือมีระดับรังสีสูงกว่าค่าในธรรมชาติ หรือเป็นสถานที่จัดเก็บวัสดุกัมมันตรังสีโดยขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ในการใช้งาน ปกติบริเวณดังกล่าวจะมีคำเตือนห้ามมิให้ผู้ที่ไม่ได้รับอนุญาตเข้าไปในบริเวณฯ ที่กำหนด หรือต้องปฏิบัติตัวตามข้อกำหนดต่าง ๆ เป็นพิเศษ
- ป้ายขนส่งวัสดุกัมมันตรังสี โดยปกติการขนส่งวัสดุกัมมันตรังสีจะต้องทำการขนส่งในหีบห่อที่ได้รับการรับรองมาตรฐานสากลและสอดคล้องกับกฎระเบียบของทบวงการปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA) โดยหีบห่อทุกชนิด (ยกเว้นแบบ Excepted) จะต้องติดป้ายเตือนอย่างน้อยสองด้านของหีบห่อและต้องบอกอัตราระดับรังสีที่พื้นผิวและที่ระยะ 1 เมตร
จากปัญหาการสื่อความหมายของป้ายเตือนวัสดุกัมมันตรังสีเป็นสัญลักษณ์ใบพัดสามแฉก ซึ่งมีความหมายไม่ชัดเจนและรับรู้เฉพาะบุคคลที่มีการศึกษาหรือมีการปฏิบัติงานเกี่ยวข้องกับรังสีเท่านั้น ทบวงปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA) ร่วมกับองค์กรมาตรฐานสากลระหว่างประเทศ The International Organization for Standardization (ISO) จึงำเสนอสัญญลักษณ์ใหม่ในการเตือนอันตรายจากรังสีโดยเป็นสัญลักษณ์ การแผ่รังสี หัวกะโหลกไข้ว และคนวิ่งหนี เพื่อให้เกิดการยอมรับในระดับสากลแทนสัญลักษณ์ในพัดสามแฉก โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อลดอัตราการตายและลดการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางรังสีจากวัตถุกัมมันตรังสีความแรงสูง คาดว่าจะนำมาใช้กับวัสดุกัมมันตรังสีในกลุ่มที่ 1, 2 และ 3 ได้แก่
- เครื่องฉายรังสี (irradiators)
- เครื่องรังสีรักษา (teletherapy machines)
- เครื่องถ่ายภาพดัวยรังสี (industrial radiography units)
ที่มาข้อมูล : http: // http://www.oaep.go.th/ / http://www.manager.co.th/
update : 26/04/2554
